علی قمی اویلی، متخصص میراث طبیعی و عضو کمیته ملی غارشناسی ایران در یادداشتی نوشت: در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی در حوزه علوم زمین و مدیریت پایدار منابع طبیعی، اتحادیه بین‌المللی غارشناسی (International Union of Speleology – UIS) با حمایت سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) روز ۱۳ سپتامبر (۲۲ شهریور) را به عنوان «روز جهانی غارها و کارست (World Caves and Karst Day) » در تقویم جهانیرویدادهای زیست‌محیطی ثبت کرد.

هدف از این اقدام، افزایش آگاهی عمومی، ارتقای پژوهش‌هایعلمی و تقویت سیاست‌های حفاظتی در قبال غارها و اکوسیستم‌های کارستی است؛ زیست‌بوم‌هایی شکننده و در عین حال حیاتی که نقشی کلیدی در چرخه هیدرولوژیکی و تأمین آب شیرین جهان ایفا می‌کنند.

مناطق کارستی حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد سطح خشکی‌های زمین را در بر گرفته‌اند و به‌عنوان یکی از منابع اصلی آب زیرزمینی عمل می‌کنند. اما این اکوسیستم‌ها به دلیل ویژگی‌های هیدروژئولوژیکی خاص، در برابر آلودگی، تغییر کاربری اراضی و فعالیت‌های انسانی بسیار آسیب‌پذیر هستند. ثبت روز جهانی غارها و کارست فرصتی است برای پیوند دانش علمی، مدیریت منابع و آموزش عمومی در جهت حفاظت از این زیست‌بوم‌های پویای زیرزمینی.

انتخاب ۱۳ سپتامبر به یادبود بنیان‌گذاران غارشناسی مدرن است، این روز باید به فرصتی عملی برای اجرای برنامه‌های پایش و ثبت میراث، آموزش زمین‌آموزی و تقویت جایگاه حفاظتی غارها تبدیل شود. در ایران، با وجود تنوع ژئومورفولوژیکی در زاگرس و البرز، هنوز نظام جامعی برای طبقه‌بندی، ارزیابی خطر و مدیریت پایدار غارها وجود ندارد.

غارها تنها جاذبه‌های ژئوتوریستی نیستند، بلکه بخشی از میراث طبیعی غیرقابل جایگزین به شمار می‌روند. ثبت برخی غارهای ایران در فهرست جهانی UIS یا در قالب شبکه جهانی یونسکو از طریق برنامه میراث زمینی جهانی (UNESCO Global Geoparks) می‌تواند زمینه ارتقای استانداردهای حفاظتی و پژوهشی را فراهم آورد.

روز جهانی غارها و کارست هر ساله با مشارکت نهادهای علمی، سازمان‌های محیط‌زیستی و جوامع محلی در بیش از ۸۰کشور جهان برگزار می‌شود. این مناسبت جهانی شامل فعالیت‌هایی همچون بازدیدهای علمی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، پایش کیفیت آب کارستی و کمپین‌های حفاظت از غارها و اکوسیستم‌های مرتبط است.

انتهای پیام/